History

Trinidad en Tobago

De steeldrum wordt ook wel steelpan of pan genoemd. In de jaren 30 werd het instrument bij toeval ontdekt in de republiek Trinidad en Tobago, gelegen in de Caribische Zee voor de kust van Venezuela. Beide eilanden maken deel uit van de Bovenwindse Eilanden van de Kleine Antillen en zijn beroemd om de oorsprong van de steelpan en de calypsomuziek. Deze muziek mondde dankzij Indische invloeden uit tot een feestelijke dansstijl, de soca.

Geen geld, toch feest

Ondanks de armoede werd er in Trinidad en Tobago toch carnaval gevierd. De eilandbewoners gebruikten afgedankte olievaten om ritmes op te slaan. Bij toeval ontdekte men dat de ontstane deuken in de oliedrums verschillende tonen voorbrachten. De arme zwarte bevolking ontdeed de gerecyclede metalen vaten van hun onderkant en bolde met enorm geduld verschillende plekken uit totdat de gewenste tonen werden bereikt. Een staaltje perfectie in hand- en oorwerk.

Idiofoon instrument

De steeldrum wordt gerekend tot de idiofone instrumenten, ook wel ‘zelfklinkers’ genoemd. Dat wil zeggen dat het instrument zijn eigen (idios) klank voortbrengt als het in trilling wordt gebracht. Het materiaal waarvan het instrument is gemaakt bepaalt de klank. Dus zonder het gebruik van snaren of gespannen huid. De pan wordt bespeeld met stokken met rubberen uiteinde om een zo vol mogelijke toon te creëren en de om pan niet te beschadigen.

De Limbodans is vroeg in de 20e eeuw ontstaan op het Caribische eiland Trinidad.Oorspronkelijk werd de Limbo hier niet op feesten gedanst, maar op begrafenissen! Hetwoord ‘Limbo’ betekent ‘voorgeborchte’, ofwel de onzekere toestand van de ziel van deoverledene, verkerende tussen de dood en het hiernamaals. Door na een begrafenis deLimbo te dansen, kwamen deze zielen vrij en gingen zij – zo geloofden de nabestaanden –naar de hemel.

Sinds die tijd is er veel veranderd. Toen Amerikaanse toeristen in de jaren 50 getuigewaren van de Limbodans, besloten zij de kunst na te doen in hun eigen land – misschien ietsminder soepel, maar toch! Ook nam Boscoe Holder, een beroemde danser uit Trinidad,de Limbodans op in zijn Europese shows. Deze ontwikkelingen zorgden voor eentoenemende populariteit van de dans; steeds vaker waagden Amerikanen enEuropeanen zich onder de lage stok.

Tegenwoordig is de Limbodans veel meer dan een volksritueel of een toeristischeattractie. De Limbo staat nu garant voor een waar spektakel, waarbij schitterende damessierlijk onder een – soms brandende – stok door dansen, opgezweept door het ritme vanCaribische muziek. De stok wordt steeds lager gehouden, terwijl de danseressen hemniet mogen aanraken en er onderdoor dansen, met hun bovenlichaam naar achteren gebogen. Ook mogen hun handen en knieën de grond niet raken.

Een Caribische Brassband is een swingende drumband die op vele evenementen voor een geweldige sfeer zorgt. De Brassband bestaat vooral uit drums, maar kan ook worden aangevuld met blaasinstrumenten. Het opzwepende ritme van de Brassband is te danken aan de Caribische muziekstijl Asambeho; deze geweldige sound zorgt ervoor dat de voetjes onmiddellijk van de vloer gaan.

Van oorsprong komt de Brassband uit Engeland. Door de koloniale invloed van onder anderen de Nederlanders werd deze muziekstijl ook in het Caribisch gebied bekend. Op deze manier maakten de Surinamers en Antillianen kennis met het fenomeen van de Brassband, en al snel gaven zij deze band een exotische en swingende metamorfose. De rol van de blaasinstrumenten – die bij de Engelsen groot was – werd kleiner, terwijl de invloed van de percussie juist sterker werd. Zo kwam er bij de Caribische variant van de Brassband een sterke nadruk op het ritme te liggen.

Net als de Caribische Brassband is ook de Asambeho het resultaat van verschillende muzikale invloeden. Ook deze swingende muziekstijl heeft zijn roots in Engeland: de ritmes van de Engelse Brassband werden meegenomen naar de Cariben. Daar werd de sound vervolgens beïnvloed door de Big Bands-muziek uit New Orleans, en de Caribische muziek van eigen bodem. Op die manier is er een smeltkroes van muziekstijlen ontstaan, die tot op de dag van vandaag nog steeds wordt beïnvloed door andere muziek. Zo zijn er binnen de Asambeho-stijl ook invloeden van R&B, Hiphop en Bubbling te horen.

De Brassband en haar Asambeho-muziek zijn onlosmakelijk verbonden met Carnaval. Dit feest is in de Cariben de ideale kans om te laten zien wat je in huis hebt; en de Brassbands geven op dit exotische event dan ook vaak een onvergetelijke show. Daarbij gaat het niet alleen om de swingende drumband; ook andere artiesten spelen mee in het grootse spektakel. Zo zijn er vaak Sambadanseressen die opgezweept door het ritme van de drums de meest adembenemende dansshows laten zien. Ook kan de Brassband worden uitgebreid met blazers.

Het woord Samba betekent in Afrikaanse talen onder meer ‘heilig gebed’, ‘opgewonden zijn’, ‘een heilige dans’ en ‘een dans voor jonge mensen’. Het mooiste is dat de Sambadans eigenlijk al deze betekenissen met zich mee draagt. Samba is uitdagend, jong en voor de ware liefhebbers ook heilig. Geen wonder dus dat de Sambadans in de Cariben zo populair is.

Maar waar komt deze schitterende dans nu eigenlijk vandaan? De Samba komt van oorsprong niet uit de Cariben, maar is ontstaan in een aantal West-Afrikaanse landen. In het koloniale tijdperk werden er in een paar eeuwen zo’n drie tot vijf miljoen slaven vanuit Afrika naar Brazilië verscheept. Al deze mannen en vrouwen brachten hun culturele tradities met zich mee, en zij zetten deze voort in hun nieuwe land. De samensmelting van al deze Afrikaanse ‘Samba-varianten’ is de Sambadans zoals wij deze vandaag de dag kennen.

Tegenwoordig wordt de Samba vooral geassocieerd met het jaarlijkse carnaval van Rio de Janeiro. Schitterende dames met prachtige maskers op laten in grote shows hun kunsten zien. De Sambadans is uitdagend, ritmisch, sexy en altijd een lust voor het oog. Om ook een lust voor het oor te zijn, is het gebruikelijk om bij deze spectaculaire Sambashows ook een Batucada-band te regelen. ‘Batucada’ betekent letterlijk ‘slagwerk’, de Batucada-band bestaat dan ook voornamelijk uit een gevarieerd scala aan slaginstrumenten. Voor een swingende en ritmische ondersteuning van een Sambashow is een Batucada-band dus een geweldige aanvulling.